Sudoku (数独すうどく , ban đầu có tên gọi là Number Place) là một trò chơi câu đố sắp xếp chữ số dựa trên logic theo tổ hợp. Mục tiêu của trò chơi là điền các chữ số vào một lưới 9×9 sao cho mỗi cột, mỗi hàng, và mỗi phần trong số chín lưới con 3×3 cấu tạo nên lưới chính (cũng gọi là "hộp", "khối", hoặc "vùng") đều chứa tất cả các chữ số từ 1 tới 9. Câu đố đã được hoàn thành một phần, người chơi phải giải tiếp bằng việc điền số. Mỗi câu đố được thiết lập tốt có một cách làm duy nhất.
Những bảng trò chơi đã được hoàn chỉnh luôn tạo thành một loại ma trận hình vuông Latinh với một điều kiện hạn chế được bổ sung về nội dung của từng khu vực lưới con. Ví dụ, mỗi số nguyên duy nhất sẽ có thể không xuất hiện hai lần trong cùng một hàng, cột hoặc bất kỳ một trong chín tiểu khu/lưới con 3×3 nào của bảng trò chơi 9x9.
Các tờ báo của Pháp đã mô tả các biến thể của những câu đố này trong thế kỷ 19, và loại câu đố này đã xuất hiện từ năm 1979 trong sách câu đố dưới cái tên Number Place. Tuy nhiên, Sudoku hiện đại chỉ bắt đầu trở thành xu hướng chủ đạo vào năm 1986 bởi công ty phát hành trò chơi câu đố Nikoli, dưới cái tên Sudoku, nghĩa là "con số duy nhất". Trò chơi này xuất hiện lần đầu tiên trên một tờ báo của Hoa Kỳ, sau đó xuất hiện trên tờ The Times (Vương quốc Anh) vào năm 2004, từ những nỗ lực của Wayne Gould, người đã lập ra một chương trình máy tính để có thể nhanh chóng tạo ra những câu đố khác nhau.
Sudoku có rất nhiều biến thể, nhưng đó đều chỉ là các thay đổi về kích thước và số lượng ô trong trò chơi này, chứ không phải sự thay đổi về lối chơi cơ bản. Ở phiên bản chuẩn (bản gốc) chỉ có kích thước là 9x9 (ô nhỏ) và được chia thành các vùng 3x3 (9 vùng). Các vùng này được nhóm lại và phân tách với nhau bằng màu sắc hoặc một viền đen đậm hơn so với các ô nhỏ.
Luật chơi của Sudoku khá là đơn giản đó là phải điền kín những ô còn lại với điều kiện:
- Các hàng ngang: Phải có đủ các số từ 1 đến 9, không cần đúng thứ tự. Không trùng số nào ở hàng ngang.
- Các hàng dọc: Đảm bảo có đủ các số từ 1-9, không cần theo thứ tự. Không trùng số nào ở hàng dọc.
- Mỗi vùng 3 x 3: cũng phải có đủ các số từ 1-9. Không trùng số nào trong cùng 1 vùng 3 x3.
Thông thường, một trò chơi Sudoku sẽ được cho sẵn một vài con số. Các số này đều là những con số đúng và nằm ở những vị trí bất kỳ (gọi là lưới Sudoku). Nhiệm vụ của người chơi là dựa vào lưới này để tìm ra quy luật và các con số còn lại để hoàn thành trò chơi. Lưới Sudoku càng dày, nghĩa là càng có nhiều số cho sẵn thì trò chơi càng dễ và ngược lại.
1. Dóng số theo hàng ngang và hàng dọc để loại trừ
Dóng số theo hàng ngang và hàng dọc là cách đơn giản nhất để bạn có thể tìm được một con số thích hợp cho vị trí cần điền, hãy tìm các con số nào xuất hiện trên màn hình nhiều nhất, và dóng nó theo hàng ngang, dọc tới ô bạn cần tìm, vì ở mỗi ô 3x3 ví trí là độc nhất nên vị trí nào không nằm cùng một đường ngang và dọc thì đó là vị trí cần tìm.
Tuy nhiên mẹo chơi Sudoku này chỉ áp dụng được với mức độ đơn giản, trung bình mà thôi. Ở mức độ khó ngay từ đầu bạn sẽ không thể áp dụng theo cách này được.
Bước đầu tiên để tìm kiếm các con số dễ dàng nhất là tìm ô trùng lặp để có thể tìm ra vị trí thích hợp nhất để điền các ô số. Như trong hình trên bạn sẽ thấy chúng ta tập trung tìm số 5 ở vị trí dưới, khi dòng số 5 từ các ô theo hàng sẽ loại trừ được số 5 ở dưới đó đang nằm ở đâu. Nhưng tất nhiên ở mẹo chơi Sudoku này bạn sẽ thấy vị trí số 5 vẫn còn 1 trong 2 ô cần điền, tuy vậy chúng ta có thể sử dụng nháp điền thử để cho ra kết quả chính xác hơn nữa.
Trong Sudoku thì mỗi số phải là độc nhất như quy tắc đã nói, ở trong hình trên bạn sẽ thấy, tại ô khoang tròn, chúng ta có thể điền số 2, 5 ,7 và 9.
Khi áp dụng Nguyên tắc số 1: số 7 khi dóng cả hàng trên và dưới sẽ cho kết quả ô khoang tròn ở giữa là số 7, vậy ta cần phải điền còn lại là 2, 5 và 9 ở 3 ô còn lại đang trống.
Tiếp tục dùng phương pháp 1 và 2, ta thấy chỉ có thể điền số 2 và số 5 ở 2 ô hàng trên cùng. Ta sẽ ghi chú 2 ô này là 2 và 5, với cùng khả năng.
Như vậy còn 1 ô duy nhất là ô bên cạnh số 7, chắc chắn là số 9, là số bắt buộc phải điền còn lại.
Chúng ta có thể thấy việc dóng hàng và loại trừ ít nhất vẫn phải khiến chúng ta phân vân ở 2 ô cho mỗi con số như ở ví dụ trên. Hoặc khi đã áp dụng Nguyên tắc số 3 chưa thể giúp bạn giải được các ô. Thì đến bước cuối cùng là bạn cần phải nháp thử đền tìm ra phương án.
Bạn nên chọn số mà hiện tại bạn đang phân vân giữa 2 ô, sau đó điền thử và giải theo phương án đó. Nếu như trong quá trình giải ô này, xảy ra mâu thuẫn như trùng số trên hàng ngang hàng dọc, trong vùng trái với nguyên tắc cơ bản của Sudoku, khi đó bạn quay lại bước ban đầu và điền số vào ô còn lại. Về cơ bản, bạn nên tránh việc nháp và thử quá nhiều ô, vì nó sẽ khiến trò chơi càng rắc rối và thời gian thử của bạn càng lâu.
Đây là nguyên tắc ngẫu nhiên, trước với việc suy luận logic của Sudoku, cho nên hãy hạn chế dùng, và chỉ nên sử dụng như phương pháp cuối cùng.
5. Chọn vùng 3x3 có nhiều gợi ý
Chẳng hạn như ảnh bên dưới ta thấy vùng 3 x 3 được đánh dấu đỏ còn thiếu 2 ô trống. Hãy chọn ô này và quan sát xem những con số nào từ 1 – 9 còn thiếu trong ô đó. Sau đó tiến hành dóng theo hàng dọc và hàng ngang xem đã xuất hiện hay chưa. Nếu chưa xuất hiện thì bạn có thể điền vào vị trí đó.
Đây là một số những mẹo chơi Sudoku cơ bản mà bạn có thể áp dụng để dần làm quen với trò chơi này . Với những bạn mới bắt đầu , các bạn hãy tập chơi từ dễ trước rồi mới đến khó để có thể tự vỡ ra các quy luật và vận dụng các mẹo được chỉ một cách nhuần nhuyễn trước trước khi chơi các cấp độ khó hơn . Chúc các bạn có những phút giây giải trí vui vẻ cùng trò chơi vô cùng trí tuệ này .