Cờ vua là trò chơi trí tuệ mang tính đối kháng (Abtract Stategic Game) nổi tiếng thế giới và tại Việt Nam. Bên cạnh cờ tướng, người Việt Nam ngày càng yêu mến cờ Vua hơn. Môn chơi đầy thú vị làm say lòng bao fan quốc tế. Nếu người châu Á đam mê môn cờ Tướng thì ở phương Tây người ta cũng cực kỳ tôn thờ môn cờ vua. Làm sao để bắt đầu chơi cờ vua, bài viết sau trong 10 phút sẽ hướng dẫn các bạn chơi cờ vua đơn giản nhất từ A – Z.
Trước tiên hãy điểm qua vài thông tin về cờ vua. Hãy đọc trọn bài viết để thấy môn cờ vua thật dễ học cách chơi thế nào.
Lược sử lịch sử cờ vua
Lịch sử cờ vua bắt đầu từ môn cờ cổ có nguồn gốc từ Ấn Độ trước thế kỷ thứ 6, sau đó trò chơi này lan đến Ba Tư.
Thời gian sau đó, cờ Vua được chơi bởi người Hồi Giáo và du nhập vào Châu Âu, định hình và phát triển tốt từ khoảng thế kỷ 15.
Vào nửa sau của thế kỷ 19, giải đấu cờ vua hiện đại bắt đầu và giải vô địch cờ vua thế giới lần đầu tiên được tổ chức vào năm 1886.
Trong thế kỷ 21, người ta sử dụng máy tính để phân tích các thế cờ vua và nước đi trong cờ vua từ những năm 1970
Giữa những năm 1990s, trò chơi cờ vua trên máy tính xuất hiện.
Cách đi quân và ăn quân trong cờ vua
Quân Trắng luôn luôn đi trước.
Trong phần này, chúng ta sẽ điểm qua các cách đi quân, ăn quân, các chiêu trò đặc biệt với các quân cờ. Học cách thức di chuyển cơ bản của các quân trước khi học cách sắp xếp bàn cờ trong cờ vua.
Quân Tốt – Pawn
Quân Tốt trong cờ vua là quân thường xuyên bị ngó lơ nhất trong tất cả các quân cờ vua. Một phần vì quân tốt quá đơn giản và là quân cờ nhỏ nhất trong bộ cờ vua, sức mạnh ban đầu kém nhất và đứng ở hàng đầu. Mỗi người chơi cờ vua bắt đầu bằng việc tiến tốt, có 8 quân tốt trên bàn cờ để di chuyển.
Làm thế nào để đi quân Tốt
Quân Tốt là quân cờ đơn giản nhất và cũng phức tạp trong cách nó di chuyển.
Quân Tốt trong cờ vua có rất ít sự lựa chọn trong cách di chuyển. Chỉ có Tiến lên về phía trước cho đến khi nó đến cuối bàn cờ và được thăng hạng thành những quân cờ khác. Quân Tốt có cách di chuyển có thể mô tả ngắn gọn như sau:
Quân tốt chỉ có thể di chuyển về phía trước 1 ô, trong số ít trường hợp khác là 2 ô.
Quân Tốt chỉ có thể tiến 2 ô trong lần di chuyển đầu tiên của nó.
Quân Tốt có thể tiến chéo để ăn quân đối thủ.
Khi quân Tốt tiến đến phía bên kia bàn cờ, nó được phong chức thành bất kỳ con nào khác nhưng không phải là vua.
Đụng Tốt ( Pawn Ram) là tình huống khi 2 Tốt của mình và đối thủ đụng nhau, làm cản đường di chuyển của cả hai. Để thoát khỏi đụng tốt, chúng ta có thể xử lý…
Quân Xe – Chariot, Rook
Quân Xe trong cờ Vua có hình tượng như một tòa tháp, tương tự quân Xe trong cờ Tướng.
Làm thế nào để đi quân Xe
Quân Xe có cách di chuyển đơn giản nhất trên bàn cờ vua.
Quân Xe có thể di chuyển thẳng theo phương tiến, lùi, sang ngang bất kỳ lúc nào.
Một lần di chuyển, quân Xe có thể thực hiện từ 1 đến 7 ô miễn là đường đi không bị cản bởi quân nào.
Sức mạnh của quân Xe vì vậy rất lớn trong trung cuộc và tàn cuộc, vì lúc đó số lượng quân của hai bên đã vơi bớt, ít cản đường xe hơn.
Trong cờ vua, quân Xe có thể di chuyển cùng lúc với quân Vua trong nước đi nhập thành (Castling).
Quân Mã – Knight
Khi nói đến cờ vua, quân Mã thường được phân tích như là một quân có nhiều cơ hội sáng tạo nhất. Đây cũng là quân khó đoán nhất bàn cờ. Nhiều chiến thuật cờ vua cực kỳ độc đáo được tạo ra với quân Mã hạ gục đối phương thần sầu.
Làm thế nào để đi quân Mã
Quân Mã có thể di chuyển về phía trước, phía sau, trái hoặc phải hai ô vuông và sau đó phải di chuyển một hình vuông theo hướng vuông góc. Nói cách khác, quân Mã di chuyển theo hình chữ L
Quân Mã chỉ có thể di chuyển đến một trong tám vị trí trên bàn cờ vua. (Xem hình minh họa)
Quân Mã có thể điđến bất kỳ vị trí không có quân cùng màu với nó.
Quân Mã có thể nhảy qua các quân khác.
Quân Mã thường được sử dụng trong vùng trung tâm bàn cờ vua vì nó là quân đầu tiên có thể tiến lên khu vực này.
Quân Mã có thể tấn công ăn quân khác mà không sợ bị ăn lại bởi quân khác(không phải quân Mã)
Quân Mã có cách di chuyển khác các quân khác, vì vậy quân Mã lấp lại yếu điểm của quân khác.
Quân Tượng – Bishop
Quân Tượng là một trong những quân mạnh trong bộ cờ Vua. Ở khai cuộc cờ vua, sức mạnh của Tượng có thể bị kiềm hãm vì quân Tốt chặn đường đi khá nhiều, nhưng một khi đường đi được giải phóng, quân Tượng sẽ tỏa sáng tốt. Quân Tượng luôn xuất sắc đỡ cho quân Vua nhưng nhiều cờ thủ vẫn thà thí Tượng để giữ Xe hơn.
Làm thế nào để đi quân Tượng
Quân Tượng di chuyển theo đường chéo theo bất kỳ hướng nào, miễn là không có quân cản trở.
Quân Tượng sẽ bị kẹt nếu nếu có quân cản trên đường đi của nó, khác với quân Mã có thể nhảy qua quân khác.
Quân Tượng có thể ăn bất kỳ quân nào trên bước đi
Quân Hậu – Queen
Quân Hậu được xem là quân cờ vua nguy hiểm và linh hoạt nhất trên bàn cờ vua, vì vậy quân hậu rất quan trọng để giữ trong cờ vua bên cạnh quân Vua. Mất quân Vua coi như thua cờ, nhưng mất quân Hậu thì cũng … gần với thua cờ rồi trừ khi bạn là một tay cờ có nghề. Hầu hết mọi kỳ thủ đều sẵn lòng thí quân khác để cứu Hậu. Mỗi bên bắt đầu với một quân Hậu nhưng nếu di chuyển được quân Tốt đến cuối bàn cờ, thì nó sẽ biến thành quân hậu thứ hai. Đó là lý do tại sao một bộ cờ vua thường có 2 quân Hậu.
Làm thế nào để đi quân Hậu
Cách di chuyển của quân Hậu giống như cách đi của quân Xe và quân Tượng trong cờ vua.
Quân Hậu có thể di chuyển theo đường chéo và đường thẳng bất kỳ đâu.
Quân Hậu không thể nhảy qua quân khác.
Quân Hậu có thể ăn bất kỳ quân nào của đối thủ.
Quân Hậu là một quân phòng thủ ưa thích của nhiều kỳ thủ cờ vua vì khả năng di chuyển và ăn quân siêu phàm của nó. Quân Hậu là một nhân tố không thể thiếu trong tàn cuộc cờ vua. Tuy nhiên, tốt hơn là vẫn đẩy Hậu vào trung tâm bàn cờ để phòng thủ được tốt hơn phần bàn cờ của mình. Hậu là quân bảo vệ của quân Vua. Quân Mã của đối phương là mối đe dọa của quân Hậu, vì Hậu không có khả năng ăn Mã đang tấn công mình.
Quân Vua – King
Quân cuối cùng là quân Vua, đây là quân cờ chiến thắng, nghĩa là đoạt được quân này thì đối phương sẽ thắng bất kể tỷ số. Nhiều kỳ thủ kỳ cựu còn biết tận dụng quân vua để giành lợi thế so với đối thủ. Tuy vậy, quân Vua phải luôn được bảo vệ xuyên suốt ván cờ. Quân Vua thường bị xem là quân cờ yếu thế nhất bàn cờ, có phải như vậy không, hãy đọc bài viết giải oan cho quân vua
Làm thế nào để đi quân Vua
Quân Vua có thể di chuyển bất kỳ hướng nào 1 ô
Quân Vua không thể di chuyển đến quân cờ bên mình đang đứng.
Quân Vua không thể đi nước mà nó bị chiếu tướng
Quân vua có thể dùng trong thế nhập thành Castling là quân Vua có thể di chuyển 3 ô và đổi chỗ cho quân Xe.
Kỳ thủ hay có thể dùng quân Vua để nhử mồi đặt bẫy rồi ăn quân đối thủ, nhưng vẫn phải dùng vua sao cho an toàn.
Thông thường, để giữ an toàn cho quân Vua, kỳ thủ dồn Vua vào các góc để ít hướng tấn công nhắm đến được bằng Caslting.
Đặt quân cờ lên bàn cờ vua
Bước 1: Đặt bàn cờ vua lên
Bước 2: Bắt đầu đặt quân Vua trắng lên ô thứ 5 dưới cùng bàn cờ tương ứng với vị trí 1e. Quân Vua Trắng đặt lên ô màu đen. Quân Đen đứng đối diện ở vị trí tương tự ở phía bên kia bàn cờ.
Bước 3: Đặt quân Hậu Trắng vào ô phía bên trái quân Vua Trắng. Quân Hậu Đen đứng ở vị trí đối diện tương tự ở bàn cờ bên kia.
Hậu Trắng đứng ô màu Đen, Hậu Đen đứng ô Trắng.
Bước 4: Đặt quân Tượng – Bishop 2 bên quân Hậu và quân Vua.
Bước 5. Đặt quân Mã – Knight đứng 2 bên quân Tượng
Bước 6. Đặt quân Xe – Rook đứng 2 bên quân Mã
Bước 7. Đặt 8 quân Tốt dàn đều trên hàng thứ 2
Chiến thuật cờ vua cơ bản
Kiểm soát tốt vùng trung tâm – Control the centre
Trên bàn cờ vua có 4 ô có giá trị lớn nhất là 4 ô nằm ở giữa bàn cờ. Khi mới mở trận khai cuộc trong cờ vua, hãy cố gắng 4 ô vuông ở giữa. Nếu vùng trung tâm được kiểm soát tốt, thì bạn có nhiều lợi thế hơn ở trung cuộc. Nói cách khác, kiểm soát tốt vùng trung tâm là cách bạn chiếm thế tấn công đối phương mạnh hơn.
Phát triển lực lượng – Develop your pieces
Khi bắt đầu đi quân, thì cố gắng phát triển theo các chiến thuật cờ vua sau:
- Kiểm soát vùng trung tâm
- Đi những quân nhỏ, yếu như tốt, tượng trước.
- Di chuyển một quân một lần duy nhất trong khai cuộc, nếu được
- Sử dụng chiến thuật nhập thành bảo vệ quân vua và đưa quân xe vào trận đấu càng sớm càng tốt.
Hiểu rõ giá trị từng quân cờ
Trong hầu hết các trò chơi, bạn sẽ có nhiều cơ hội đổi quân với đối thủ. Có chiêu đánh lừa đối thủ bằng cách đối quân Hậu của mình lấy quân Tốt của đối thủ, nếu bạn nắm rõ giá trị của từng quân cờ sau:
Quân Vua – King = Trò chơi (nếu vua bị bắt, thì thua cờ)
Quân Hậu -Queen = 9
Quân Xe – Rook = 5
Quân Tượng – Bishop = 3
Quân Mã – Knight = 3
Quân Tốt – Pawn = 1
Luật chơi Cờ Vua đơn giản, dễ hiểu
Nếu bạn là người mới bắt đầu chơi cờ vua, thì đây là những điều luật cơ bản nhất mà bạn cần nắm bắt để sớm nhất bắt đầu một trận cờ vua của mình. Trong khi học cách di chuyển quân cờ vua và chiến thuật cờ vua, bạn đã hiểu cách chơi đúng một ván cờ vua, nhưng một số luật cờ vua đặc biệt vẫn chưa được nhắc đến. Chúng sẽ được liệt kê cho bạn trong phần này.
Luật Nhập Thành – Castling
Nhập thành là nước đi làm được 2 việc quan trọng, thứ nhất di chuyển quân vua vào góc để tránh tấn công, thứ hai, đưa quân xe vào trận đấu. Trong 1 nước đi, bạn luôn phải di chuyển quân vua vào 2 ô và quân xe ra sát cạnh quân vua để bảo vệ. Điều kiện cần có để thực hiện nhập thành là:
Nó là nước đi đầu tiên của quân Vua và là nước đi đầu tiên của quân Xe
Không có quân nào ở giữa quân xe và quân Vua
Quân Vua không bị chiếu hoặc đã thoát chiếu.
Luật Thăng chức
Luật thăng hạng chỉ áp dụng cho quân Tốt nếu nó có thể đến cuối bàn cờ của đối thủ. Trong trường hợp nó thăng hạng, con tốt có thể thăng hạng thành bất kỳ quân gì trừ quân Vua. Thông thường tốt sẽ thăng làm quân Hậu, nhưng không bao giờ nó dùng để trao đổi quân đã bị bắt.
Luật Bắt Tốt Qua đường – Pass In
Một quy tắc khác của quân Tốt khi di chuyển là nếu quân tốt đi 2 ô trong nước đi đầu của nó, nó sẽ đụng phải quân tốt của đối thủ. Gặp Tốt của đối thủ đến lượt đi có thể bắt Tốt vừa đi hai ô như khi Tốt đó thực hiện nước đi một ô. Nước bắt này chỉ có thể thực hiện ngay sau nước tiến Tốt hai ô.
Luật Chiếu tướng và Chiếu Bí (Check – Checkmate)
Mục đích trò chơi cờ vua là phải chiếu bí được quân vua. Nhưng điều gì nếu quân vua chỉ bị chiếu tướng nhưng không thoát được chiếu tướng. Có 3 cách để thoát chiếu tướng: di chuyển khỏi chỗ bị chiếu tướng dù không nhập thành được, thoát chiếu bằng quân khác, hoặc ăn quân đe dọa chiếu tướng. Nếu quân Vua không thoát được chiếu tướng thì bị thua cờ.
Luật Cờ Hòa
Đôi khi ván cờ kết thúc Hòa, và có 5 điều kiện để trận cờ vua hòa:
. Ván cờ rơi vào thế stalemate, nghĩa là quân Vua không bị chiếu tướng nhưng không thể di chuyển quân nào khác.
. Hai kỳ thủ đều đồng ý ngừng chơi và quyết định hòa.
. Không có đủ quân cờ để thực hiện checkmate – chiếu tướng (ví dụ: một bên còn một vua và một tượng, một bên còn 1 vua)
. Một kỳ thủ tuyên bố cờ hòa khi một thế cờ lặp lại 3 lần – không nhất thiết là 3 lần liên tiếp
. Trong 50 nước đi mà không kỳ thủ nào di chuyển quân Tốt hoặc ăn quân.
Mỗi ván đấu cờ vua là một thử thách trí tuệ. Để làm chủ trò chơi nào việc đầu tiên là phải bắt đầu nắm rõ luật chơi và cách chiến thắng trong trò chơi. Hy vọng bài viết trên cung cấp thông tin về cách chơi cờ vua đơn giản một cách đầy đủ và dễ dàng nhất cho người mới bắt đầu.
